نقد نظام سرمایه داری
این روزها تماشاخانه پایتخت میزبان اجرای نمایش “گلن گری گلن راس” براساس نمایشنامه ای از دیوید ممت نویسنده آمریکایی و کارگردانی فرید رحمتی است. داستان نمایش درباره مدیر یک بنگاه املاک است که برای کسب درآمد بیشتر، مسابقه بی رحمانه ای بین مشاوران خود گذاشته و فقط فروشندگانی که بیشترین فروش ماهانه ابنگاه را داشته باشند می توانند به کار خود ادامه دهند و مشاورانی که فروش کمتر از ۵۰ درصد مورد انتظار را کسب کنند در فهرست سیاه قرار گرفته و اخراج می شوند. در این نمایش سعی شده تا اجرایی کلاسیک و رئال از نمایشنامه صورت گیرد و در همه لحظات وفاداری به متن نیز دیده می شود. با عوامل این نمایش گفتگویی داشته ایم که در ادامه می خوانید.
فرید رحمتی کارگردان و بازیگر نمایش
فرید رحمتى دانش آموخته بازیگرى و کارگردانى از آموزشگاه استاد حمید سمندریان است و اجرای نمایش گلن گری گلن راس اولین تجربه وی در زمینه کارگردانی و سومین اجراى عموم او در زمینه بازیگری از سال ۱۳۹۰ است. وی درباره علت انتخاب این نمایشنامه گفت: اول این که نمایشنامه متن به شدت قوی دارد و دغدغه این نمایش می تواند براى همه مردم قابل لمس و حتی حرف جهانی باشد، این نمایشنامه مرز ندارد و برای تاریخ خاصی نیست، دلیل دوم قصه گویی متن است که ممت با مهارت خاصى قصه ی نمایش را پیش می برد، سوم کاراکترهای فوق العاده متن با شخصیت پردازی های بسیار دقیق و لایه های درونی است که ایفای نقش این کاراکترها برای هر بازیگری آرزو است به جهت این که که بازیگر و کارگردان را کاملا براى کشف شخصیت درگیر می کند.کارگردان نمایش درخصوص اجرای نمایش اقتباسی و وفاداری به متن اظهار داشت: ما کاملا سعى کردیم اجراى کلاسیک و وفادار به متن ممت داشته باشیم و تمام سعی ما این بوده که مفهوم نمایش به درستى به مخاطب منتقل شود و جهان اثر را به درستی تصویر کنیم، به همین دلیل بعد از تحلیل شخصیت هاى نمایش تمرینات زیادی براى رسیدن بازیگرها به شخصیت هاى نمایش داشتیم و در تمرینات سعى کردیم تا بداهه پردازى کرده تا قوه تخیل بازیگران فعال شود و بتوانند ذهنشان را جهت درک شخصیت هاى نمایش درگیر کنند. وی افزود: متن ممت آنقدر چهار چوب درست و محکمى دارد که وقتى تسلط روى این متن بالاتر می رود خود نویسنده نیز دنیاى اثر را در ذهن کارگردان خلق می کند و کدهاى مختلفى از شیوه اجرا می دهد به طور مثال نحوه ادای دیالوگ کاراکترها که به دیالوگهاى ممتی مشهور است با ضرباهنگى خاص، ریتم مشخص و شبیه به گفتگوى معمولى و محاوره اى دو شخصیت در کوچه و خیابان. وی درباره تعریف شخصیت های نمایش از انسان های موفق توضیح داد: اساسا فروشنده هایی را میبینیم که بعضی کاملا موفق هستند و مهارت خاص ، پیشینه و قابل قبولى در کارشان داشته اند، اما به دلیل شرایط سخت کارى و اینکه مدیرشان شرایط کار کردنشان را خیلی سخت کرده و فقط به دنبال فروش بیشتر است زیر این قانون له می شوند، دست و پا می زنند و باید از روی شانه های یکدیگر بالا بروند که بتوانند موفق بوده و زندگیشان در جریان باشد، خشونت سنگینی بر خلاف ظاهر در باطنشان با همدیگر دارند و مجبور به دروغگویی، زرنگى و فریب مردم، کلاهبردارى و غیره می شوند. له شدن آدمهایی را می بینیم که با سیاست غلط مدیریت و با اداره نادرست آن ها و فقط به خاطر منفعت طلبى صاحب قدرت به نابودی می رسند. رحمتی درباره تفاوت اجرای این نمایشنامه با اجراها و آثار دیگر از این متن بیان داشت: ما تمام تلاش خود را کردیم که نگاه خود را به این متن داشته باشیم و شیوه ى اجرایی مختص به خود را از دل تمرینات بیرون می آید را نسبت به نمایشی که پیش از این اجرا شده داشته باشیم، حرف اثر و جهان پیرامون نمایش مشخص است ولى می توان با نگاه هاى متفاوت اثر را دید و همه تلاش گروه ما درک درست و صحیح دیوید ممت بوده و این که روانشناسی این شخصیت ها،روابط بین این شخصیتها، و ریتم و ضرباهنگ نمایش ممت به درستى منتقل شود. وی حرف جهانى نمایش را نقد نظام سرمایه دارى دانست جایی که طبقه متوسط نابود میشود فقیرها فقیرتر شده و نسل جدید سخت تر از نسل قبل باید زندگى کند و پولدارها پولدارتر می شوند.کارگردان نمایش گلن گری گلن راس درخصوص شیوه داستان گویی مبتنی بر تعلیق توضیح داد: در سیستم اداره مملکت همگى باید در یک اقتصاد بیمار از صبح تا شب کار کنند که فقط بتوانند زندگیشان را ادامه بدهند و ممت این حرف جهانی را در قالب قصه ى فروشنده هاى ملک و با تعلیق هاى زیاد بصورت ماهرانه اى پیش می برد. او درباره انتخاب بازیگران این نمایش گفت: همگى از هنر جویان و شاگردان استاد سمندریان بودند که به دلیل اینکه ما از دوران آموزش با هم بودیم شناخت بسیار خوبى از توانایی ها ، روحیات و اخلاق یکدیگر داشتیم و این کار را بسیار راحت تر می کرد و در بحث انتخاب نقش سعى کردیم با توجه به همین شناخت انتخاب درستى داشته باشیم. همه تلاش خود را کردیم تا با تمرینات، اجرایی در خور شان تماشاگران داشته باشیم و کار قابل قبولى ارائه کنیم، ضمن اینکه سعى کردیم در بحث تبلیغات نمایش در فضاى مجازى فعال باشیم. رحمتی از از سالن پایتخت و فضاى این سالن براى اجراى نمایش و همکاری با گروه ابراز رضایت کرد. وی با اشاره به بازخوردها و استقبال خوب از اجرای نمایش افزود: این مسولیت گروه ما را در ادامه ى این مسیر بسیار بیشتر می کند و ما باید با تلاش کارهاى خوبی را در شان مخاطبان براى اجرا آماده کنیم . او کار در شرایط امروز تئاتر را به خصوص براى گروه هایی جوان سخت دانست و گفت : مشکلات بسیارى پیش روى گروه هاى جوانى مثل ما است ولى واقعا با همدلى گروه و به طور کاملا مستقل تمام سعی خود را می کنیم که این مشکلات را مهار کرده و بتوانیم کارهاى موفقى را روی صحنه بیاوریم
آرمین مهدیلو بازیگر نمایش
آرمین مهدیلو دوره های بازیگری را در آموزشگاه استاد سمندریان گذراند و سپس در نمایش های “نفرین طبقه ی گرسنه اثر سم شپارد”، “جمجمه ای در کانه ما را اثر مارتین مک دونا”، “گلن گری گلن راس اثر دیوید ممت” به ایفای نقش پرداخت. وی عنوان داشت: زمانی که در آموزشگاه با دوستان این نمایش را برای استاد اجرا کردیم تصمیم گرفتیم که این نمایش را به روی صحنه هم ببریم. این دومین تجربه ی کاری من با فرید رحمتی است،کما این که سالهاست او را میشناسم و افکار و سلیقه نزدیکی به هم داریم. کار با فرید لذتبخش است و قصد داریم همیشه باهم کار کنیم. وی مهمترین ویژگی این کاراکتر را ابعاد بسیار حسی و شخصیتی این کاراکتر دانست که هر بازیگری را وسوسه می کند تا این شخصیت را ایفا نماید. وی در ادامه افزود: این کاراکتر که پدر نیز است به قدری عمیق و زنده است که گویی پدر خود را درون آن حس و مشکلات او را لمس می کنید. با اینکه خیلی سعی کردم لایه های درونی حسی این شخصیت را کشف و اجرا کنم، اما معتقدم هنوز بسیار برای کشف و اجرا جا دارد که درواقع از توانایی من خارج بود و نیاز به بازیگری تواناتر دارد. مهدیلو درباره اجراهای پیش از این از این متن عنوان داشت: عجیب نیست و هر گروهی که این نمایش یا هر نمایش دیگری را به روی صحنه می برد نگاه خاص خود را دارد. بازیگر نمایش گلن گری گلن راس درباره حضور بازیگران چهره در تئاتر عنوان داشت: بسیار خوب است که بازیگران چهره در تئاتر حضور دارند چون باعث می شود که کسانی که اهل تئاتر دیدن نیستند به سالن های تئاتر بیایند و تئاتر ببینند و جوانان هم می توانند کنار آنها خود را نشان دهند، البته به شرطی که هم جوانان و هم بازیگران چهره دغدغه ی کار خوب داشته باشند. وی نیز درباره سالن اجرای نمایش گفت: خوشبختانه سالن امکانات خوبی دارد و کارکنان سالن هم با ما همکاری لازم را می کنند. تعداد سالن ها نیز افزایش یافته که این جای خرسندی دارد اما قیمت سالن های خصوصی بسیار بالاست و این کار را برای گروه های جوانی مثل ما سخت می کند. مهدیلو شرایط تئاتر امروز را این گونه توصیف کرد: تئاتر ما کمی به سمت ادا رفته است و اکثر کارگردانها به خصوص جوانها سعی بر این دارند که با نور و صحنه و اکت های عجیب غریب کار کنند بدون اینکه در خدمت کار باشند و هدفی برایشان داشته باشند .امیدوارم این جریانی که در تئاتر ما بوجود آمده به زودی تموم شود. البته بسیاری از کارهای خوب و به دور از این ادا نیز به روی صحنه میرود. او در پایان ویژگی بارز متن را شخصیت پردازی عمیق این متن دانست
علی آشمند بازیگر نمایش
على آشمند دارای تحصیلات کارشناسى الکترونیک است و از سال ۱۳۸۶ تحصیلات آکادمیک خود را زیر نظر اساتیدی چون پوران درخشنده، مهتاب نصیرپور و محمدرحمانیان و دکتر محمد صادقی آغاز کرد. وی در سال ۱۳۸۷ وارد عرصه تئاتر شد و با نمایش “بچه هاى خورشید” کار خود را آغاز نمود و اکنون تجربه حضور در چهار تئاتر را دارد. وی درخصوص ویژگی های شخصیت های نمایش عنوان داشت: هرکدام از شخصیت های این نمایشنامه در جامعه خودمان ملموس است و به راحتی می توان با بردن این نقش ها در کالبد افراد جامعه به خوبی آن را درک کرد. او درباره کارگردان نمایش توضیح داد: فرید رحمتی از آن کارگردان هایی است که در اوج جوانی به پختگی لازم رسیده است و در بیان توانایی رحمتی همین بس که او با گرد هم آوردن گروهی جوان اما با انرژی و باتجربه کاری را به اجرا درآورد که تماشاچی با رضایت از سالن خارج می شود .حضور در نمایش گلن گری گلن راس تجربه مهمی در کارنامه کاری من است. نمایشنامه ای متفاوت که ذهن تماشاچی را به حل معما سوق می دهد تجربه جالبی بود. آشمند حضور چهره های جوان و جدید در تئاتر را این گونه توصیف کرد: دیدن چهره های جدید روی صحنه نمایش نویدبخش روزهای خوب برای آینده تئاتر ایران است. بدون شک در هر زمینه ای میدان دادن به جوان ها تصمیمی اشتباه نیست. نکته امیدوار کننده تر این که در هر رده سنی دوره های تخصصی آموزش تئاتر برگزار می شود. حضور جوانان در عرصه تئاتر این امتیاز را به کارگردان ها می دهد تا مسیر راحت تری برای کشف استعدادها طی کنند و در پربارتر شدن این هنر قدیمی سهم داشته باشند. با توجه به اینکه این روزها با رونقی که تئاتر پیدا کرده و شاهد اجراهای متفاوتی با سلیقه های گوناگون هستیم می توان تماشاخانه پایتخت را محیطی مناسب برای علاقمندان به تماشای تئاتر و همچنین تیم اجرا دانست. شاید مهم ترین امتیاز این تماشاخانه از دیدگاه تماشاچیان تسلطی است که از هرجای سالن روی نمایش دارند. شاید اشاره به این موضوع که چند سالی است که روح تئاتر به کالبدش بازگشته مکررات باشد اما نمی توان این موضوع را نادیده گرفت که این جایگاه مرهون مقبولیتی است که در دولت ایجاد شد و کارگردان ها و تهیه کنندگان دست خود را برای روی صحنه بردن نمایش ها بازتر دیدند. طبیعتا به دنبال آن نمایش ها هم حرفه ای تر شده و تئاتر جایگاهی که شایسته آن بود را بین مردم پیدا کرده است . نمایش گلن گری گری از چند بعد حائز اهمیت است که کم شباهت هم با شرایط این روزهای جامعه نیست. دلالی و رسیدن به بن بست در شغل ، پارتی بازی ، مشکلات اقتصادی تماشاچی را به فکر وا می دارد، اما شاید مهم ترین ویژگی نمایش را بتوان صبر، تیزهوشی و مدارا در راه رسیدن به موفقیت دانست.
دانیال محسنی بازیگر نمایش
دانیال محسنى دانشجوى طراحى صحنه دانشگاه هنر ومعمارى است. وی از سال ۱۳۸۹ در آموزشگاه سمندریان ثبت نام کرد و در پشت صحنه چند نمایش در تالار وحدت و تئاتر شهر کار کرد و پیش از این در یک نمایش در سالن انتظامى و در یک سریال به ایفای نقش پرداخت. وی مهمترین ویژگى شخصیت در نمایش را سادگى و عدم اعتماد به نفس او دانست که ایفای نقش در آن براى او چالش برانگیز بوده است. محسنی درباره فرید رحمتی و متن ممت گفت: مدت طولانی است که فرید رحمتى را می شناسم و همیشه دوست داشتم با هم کار کنیم. به نظرم همه متن هاى ممت به خصوص این متن که پر از لحظات ناب بازیگری بوده جذاب است. بازیگر نمایش گلن راس گلن گری درباره شلوغى سالن ها گفت همیشه برایم سوال بوده که چطور و چرا باید این اتفاق بیفتد و در تئاتر نیز مثل همه عرصه هاى دیگر اتفاق هاى خوب و بد زیادى می افتد که مستلزم کار کارشناسی است و در پایان از عملکرد حرفه ای عوامل سالن پایتخت تشکر نمود.
مهیار اسلامی بازیگر نمایش
مهیار اسلامی در سال ۱۳۸۹ در کلاسهای استاد سمندریان ثبت نام کرد و به مدت دو سال در خدمت اساتید آموزش های بازیگری را گذراند و و وارد عرصه تئاتر شد. اجرای نمایش گلن گری گلن راس سومین تجربه بازیگری او است. وی در توضیح کار با فرید رحمتی گفت:
گروه ما از دانش آموختگان آکادمی سمندریان تشکیل شده که از سال نود با هم هستیم و کار
با فرید رحمتی بسیار خوب و لذت بخش بود.
اسلامی درباره ویژگی یک نمایش نامه خوب گفت: نمایش نامه خوب برای هر بازیگر و کارگردانی چالشی سخت و نعمت خیلی بزرگ است.
حضور یک بازیگر جوان و یا چهره شناخته شده با کیفیت کار شخص ادامه پیدا می کند و بازیگر تضمین حضورکارشان خواهد بود، حتی جوانان گمنامی نیز هستند که با کیفیت کارهایشان خود را ثابت کردند و تماشاگران تئاتر نیز برای کارهایشان صف می کشند مانند مساوات، اشکان خیل نژاد، همایون غنی زاده و… من با حضور بازیگران شناخته شده در تئاتر موافق هستم تا تماشاگر را به سالن بیاوریم، به شرطی که کارگردان ، تهیه کننده و سالن دار فقط به این حضور دلخوش نباشد و کار نیز ارزشمند و خوب باشد
اسلامی درباره وضعیت سالن عنوان داشت: به نظرم از لحاظ مالی بسیار سنگین است و چاره ای نداریم. وی در ادامه افزود:
وضعیت کارهای حرفه ای تقریبا خوب است ولی در این میان کار بی کیفیت هم وجود دارد و در کارهای جوانان و دانشجویی وضعیت خوب نیست و از جایی حمایت نمی شوند. او ویژگی نمایش را زنده بودن و ملموس بودن کاراکتر ها دانست
امین رقیب دوست بازیگر نمایش
امین رقیب دوست کارشناس معماری داخلی، درباره مهمترین ویژگی شخصیت گفت: این ویژگی در بسیاری از آدم های مشغول در اداره در اطرافمان یافت می شود. وی درخصوص تجربه همکاری با فرید رحمتی و اجراهای متفاوت از نمایشنامه ممت گفت:کار با فرید رحمتی عالی است، معمولا از بسیاری از متن ها فیلم نیز ساخته می شود، این نمایش نیز اجرا های متفاوت داشته است و الزاما به نوع نگاه گروهی که قرار است متنی را اجرا کنند برمی گردد. وی در توضیح حضور جوانان در عرصه تئاتر افزود:حضور جوانان همیشه همراه با سختی ، فشار و ناجوانمردی بوده است، با این حال برای چهره هایی که در این عرصه حضور می یابند آرزوی موفقیت داریم و از آن ها یاد می گیریم تا چگونه چهره شویم! بازیگر نمایش درباره میزان رضایت از سالن پایتخت و سالن های تئاتر بیان داشت: اگر راضی نباشیم که در اینجا هم دیگر نمی توانیم اجرا کنیم.وی افزود: آن زمان که سالن ها فقط دولتی بودند جایی برای جوان ها نبود، دلمان خوش شد که سالن ها از نوع خصوصی زیاد شده که متاسفانه باز در این شرایط هم جایی برای جوانان نیست. او در پایان ویژگی نمایش دیوید ممت را وارد شدن به زندگی، بدون تعارفات نمایشی، از جنس خود زندگی دانست
تاریخ گفتگو: آبان ۹۶