هدف گریم خلق شخصیت است
سودابه خسروی با وجود تحصیل در رشته عکاسی، در آزمون ورودی حوزه هنر(طراحی گریم) شرکت کرد و پس از پذیرش به ادامه تحصیل در این رشته پرداخت. وی به همراه استاد جلال الدین معیریان به کار تدریس در کلاس گریم مشغول شد و از سال ۱۳۷۹ به شکل مستقل کار خود را در سینما و تلویزیون آغاز نمود. سودابه خسروی یکی از بانوان پرکار و حرفه ای حوزه طراحی گریم است که این روزها دو فیلم سینمایی “نگار” و “زرد” را در اکران دارد.
باوجود تحصیل در رشته عکاسی رشته گریم را برای ادامه تحصیل انتخاب کردید. آیا ارتباطی میان این دو رشته وجود دارد؟
بله . چون ما در عکاسى پرتره سعى می کردیم با نور پردازى معایب صورت را بر طرف کنیم که با گریم این اتفاق بسیار راحت تر به حصول می رسید و در واقع در هردو رشته باید به جزییات ، ظرائف و اصول زیبایى شناسى توجه داشت.
از تجربه تدریس در کنار استاد جلال الدین معیریان بگویید!
در زمان تحصیل در رشته گریم، من سعادت شاگردى اساتید بزرگ و صاحب نامى را داشتم که شاید صمیمى ترین و شوخ طبع ترینشان آقای معیریان بود. ارتباط و علاقه من با ایشان فراتر از استاد وشاگردى بود. ایشان براى من حکم پدر و حامى را داشتند. بعد از اتمام تحصیل مدتى در موسسه ایشان به عنوان دستیارتدریس کردم که برایم فرصت بسیار خوبى بود که بیشتر بیاموزم. من خاطرات بسیار شیرین و بانمکى از استاد دارم و همیشه از صمیم قلب دوستشان دارم.
با نگاهی به کارنامه شما می توان گفت یکی از پرکارترین طراحان چهره پردازی در سینما هستید. گروهی که به عنوان چهره پرداز برای شما در پروژه ها کار می کنند ثابت هستند و یا به پیشنهاد تهیه کننده کار صورت می گیرد؟
در سریال روح الله و فیلم پرتگاه دستیار آقاى معیریان و در فیلم همسر دلخواه من و قطار ابدى دستیار آقاى محتشم بودم و از طریق عوامل و بازیگران این دو کار براى طراحی فیلم هاى سینمایی خواب سفید، کاغذ بی خط و سریال پلیس جوان معرفى شدم. دستیارانم را خودم انتخاب کرده و البته از معرفى افراد جدید توسط همکاران استقبال مى کنم.
به دلیل حجم بالای کار و گاهی ایجاد تداخل سینمایی چگونه برای همکاری با پروژه ها به شکل همزمان تعامل می کنید؟
در این موارد به توانایى دستیارانم اتکا مى کنم.
درباره طراحی فیلم سینمایی نگار و به طور خاص نقش نگار جواهریان توضیح دهید؟ رامبد جوان از شما در کار چه می خواست؟
نکته اصلى در فیلم نگار طراح شخصیت خانم جواهریان بود که باید یک شخصیت شهودى با توانمندى هاى متافیزیکى را به نمایش مى گذاشت که خواسته آقاى جوان هم همین بود و درباره بقیه بازیگران نیز تفاوت دو مقطع زمانى بود.
درباره طراحی گریم فیلم سینمایی زرد و تعامل با مصطفی تقی زاده کارگردان کار بگویید!
آشنایى با مصطفى تقى زاده اتفاقی جذاب و خوب بود، او جوانی پر انرژى و با نشاط و خلاق است که باعث می شود که کار کردن با وی بسیار لذت بخش باشد و مطمئنم آینده درخشانى را پیش رو دارد و یکى از امیدهاى سینماى ایران است .با مصطفى تقی زاده برای گریم کار تعامل بسیار خوبى داشتیم و همه گریم ها طبق طراحى شخصیتى که مد نظر ایشان بود اتفاق افتاد و با وجود سن کم، تسلط بسیارخوبی به طراحى شخصیت ها و تحلیل روانشناختى دارد
تعامل کارگردانان با چهره پردازان چگونه باید باشد؟ معمولا بیشترین ارتباط یک گریمور با چه کسی است؟
تعامل کارگردان با گریمور از زمان پیش تولید آغاز می شود، چون در بعضى موارد خاص نظر طراح گریم در انتخاب بازیگر هم کمک کننده و مؤثر است. بیشترین ارتباط مسلما با کارگردان و بعد از آن با بازیگر و فیلمبردار کار است
در فیلم سینمایی شیار ۱۴۳ نیز شاهد گریمی متفاوت به لحاظ فضای کار و شخصیت لیلا زارعی بودیم!
در فیلم شیار ١۴٣ خانم زارعى شخصیت خانم روستایی را به نمایش می گذاشتند که سالیانى به انتظار بازگشت پسرشان بودند، به این دلیل علاوه بر پیرى ناشى از گذشت زمان، پیرى ناشى از انتظار را داشتند و طراحى این نقش در جهت این هدف با توجه به نحوه زندگى در روستا و تنهایى این شخصیت شکل گرفت.
برای طراحی گریم شخصیت ها و به طور کلی پذیرش کار به چه معیارهای توجه می کنید؟
براى انتخاب یک فیلم در درجه اول به فیلمنامه و توانایى کارگردان و بعد به عوامل کار توجه دارم.
در فیلم ها و سریالها شاهد این هستیم که مثلاً بازیگر جوانی قرار است نقشی که دو برابر سن اوست بازی کند که کارگریمور را سخت‌ترمی کند، ولی گاهی نتیجه آن مصنوعی شدن گریم و عدم باورپذیری شخصیت می شود. چه کردید تا در این سالها این شکل از کار اتفاق نیفتد و همیشه شخصیت‌ها با گریم ممتاز شان در ذهن باقی بمانند؟
در این جهت سعى کردم کارم را به نحو احسن انجام بدهم، البته بعضى وقت ها مصنوعى شدن کار به توانایى یا عدم توانایى گریمور مربوط نیست و اشتباه در انتخاب بازیگر اتفاق مى افتد ،چون بعضى چهره ها به لحاظ آناتومى قابل پیر یا جوان شدن با گریم دو بعدى نیستند. در این گونه موارد باید از گریم سه بعدى استفاده کرد و این نیز مستلزم صرف هزینه و زمان زیادى است که اکثرا توجیه اقتصادى ندارد و در این موارد بهتر است بازیگر با هماهنگى گریمور انتخاب شود، چون به هر حال باید قبول کرد که گریم نمی تواند معجزه کند و محدودیتهاى خاص خود را دارد.
بسیاری از بازیگران جراحی زیبایی بر روی صورتشان انجام می دهند. آیا این کار تأثیری بر روی گریم دارد؟
بستگى به نوع جراحى انجام شده دارد و جراحى های قابل مشاهده در انتخاب اولیه بازیگر براى یک فیلم مؤثر است، ولى بدترین اتفاق براى گریم تتوى بازیگران است که واقعا معضل ایجاد مى کند.
رابطه تان با گریمورهای دیگر چگونه است؟ برایتان پیش آمده به پروژه ای به دلیل همزمانی کار نرسید و فرد دیگری را معرفی کنید؟
مسلما دوستان بسیار صمیمى در این حرفه دارم و به طور کلی گریمورها با هم روابط خوبى دارند. بله اگر براى معرفى گریمور دیگرى با من مشورت کنند حتما بستگی به نوع کار پیشنهاد می کنم.
تفاوت گریم و آرایش چیست؟
هدف آرایش زیبا سازى است و هدف گریم خلق شخصیت است که می تواند خلاف زیبا سازى به معناى مصطلح و عرف جامعه باشد، دو مقوله کاملا متفاوت با اشتراکات زیاد هستند.
سخت ترین گریمی که تا به حال داشتید مربوط به کدام کار و نقش بوده است؟
مسلما کارهایی که نیاز به استفاده از قطعه دارند چه به لحاظ سبک و زمان کار و چه از لحاظ ساخت قطعه، جزو گریم هاى سخت محسوب می شوند و از این لحاظ سریال تاریخی عبدالناصر بود که در مصر کار کردم
گریم ایران را در سطح جهانی چگونه می‌بینید و به نظر شما آیا می‌تواند در این زمینه با فیلم های هالیوودی رقابت کرد؟
بله. از نظر من گریم ایران جایگاه بسیار خوبى قرار دارد ولی در مقایسه با هالیوود خیر، چون ما در قیاس با هالیوود به لحاظ مواد و بهره ورى از تکنولوژى کامپیوترى بسیار ضعیف هستیم. البته منظورم از گریم ایران و هالیوود هر گریمى نیست و درباره گریم هاى خوب این مقایسه را انجام می دهم
برایتان پیش آمده که گریمی را از اطرافیان و بازیگری الگو بگیرید؟
از نگاه کردن و تحلیل چهره اطرافیان بهره بسیار بردم، ولى از فیلم هاى هالیوودى خیر، چون بستر فرهنگى ما با هم تفاوت بسیار دارد وگرته بردارى کار مطلوبى ارائه نمى دهد و براى به تکرار نیفتادن از تیپ سازى به شدت پرهیز مى کنم.
آیا سینمای ما می‌تواند برای کار یک گریمور محدودیتی ایجاد کند؟
براى من محدودیتى که قابل عنوان باشد نبوده است.
چهره پردازی در سریال تلویزیونی با سینمایی تفاوت دارد؟ یا مثلا در چهره پردازی فیلم کمدی با فیلم تاریخی چه نکاتی باید رعایت شود؟
مسلما سینما نیاز به ظرافت بیشترى دارد و باید رعایت شود ولی درباره سوال دوم باید بگویم نیاز به جواب گسترده اى دارد که خارج از این گفتگو است، فقط این نکته را ذکر کنم که بستر ساخت این سه مقوله و نوع نگاه در آن ها با هم کاملا متفاوت است.
آیا به کار در تلویزیون مانند گذشته کردید؟
بله اخیراً قرارداد یک سریال به کارگردان آقاى سیروس حسن پور را بستم
پس معتقدید نقش فیلمنامه در طراحی شخصیت برای گریمورها بسیار پررنگ است! تجربه کار با فیلمسازان جوان برایتان چگونه است؟
فیلمنامه اصلی ترین منبع اطلاعات مورد نیاز براى طراحى را ارائه می دهد. بله کار با فیلمسازان جوان را بسیار دوست دارم، چون اکثرا با ایده ها و نگاه هاى جدیدى براى ساخت فیلم مواجه می شوم که برایم جذابیت دارد.
علاقه مندان بسیاری تمایل به تحصیل و کار در این زمینه دارند. آیا حقیقت دارد که رشته پر هزینه ای است؟
نه پر هزینه نیست و می توان با ابزارهاى کم هزینه ترى دوران آموزش را سپرى کرد و گاها کمبود ابزار باعث بروز خلاقیت می شود.
جایگاه بانوان فعال در عرصه چهره پردازی را چگونه ارزیابی می کنید؟
من خیلى به تفاوت کارى و جایگاهى میان آقایان و بانوان اعتقاد ندارم. مسلما کسانى که پویا تَر هستند و براى یادگیرى ، ارتقای سطح فکرى و سوادی زمان بیشترى را می گذارند، جایگاه بهترى دارند و ربطى به جنسیت ندارد.
تاریخ گفتگو: شهریور ۹۶