جشنواره براساس سلیقه سیاسی وزارت امور خارجه چیدمان شده است
آخرین حضور پرویز شیخ طادی به نمایش فیلم سینمایی روزهای زندگی در سی امین جشنواره فیلم فجر بر می گردد که وی سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را برای این فیلم دریافت نمود و قرار است در سی و ششمین دوره از جشنواره فیلم فجر نیز شاهد نمایش فیلم سینمایی دیگری از او با عنوان امپراطور جهنم باشیم. شیخ طادی این بار به سراغ ساخت سوژه ای ملتهب و حساس رفته و به موضوع تروریست در منطقه و نقد جنایات خاندان آل سعود، ریشه‌های رشد و گسترش گروه داعش و جریان‌های تکفیری و افراطی در منطقه، اروپا و آمریکا ‌پرداخته است. علی نصیریان پس از ایفای نقش در فیلم سینمایی شکارچی شنبه برای دومین بار همکاری خود را با پرویز شیخ طادی در فیلم سینمایی امپراطور جهنم در قالب نقشی متفاوت تکرار کرده است
آخرین اثر شما فیلم سینمایی روزهای زندگی در سال ۱۳۹۰ بود که در سی و امین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد و مورد توجه منتقدان قرار گرفت و سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی را کسب نمود. در این فاصله زمانی چرا فیلم نساختید؟
معمولا سوژه ها را خود انتخاب می کنم و زمان زیادی بر روی تحقیق آن می گذارم . من قصد ساختن فیلم را داشتم اما امکان آن فراهم نشد ، در این مدت فیلمنامه هایی برای سینما و مجموعه تلویزیونی و حتی داستان هایی هم برای دل خود نوشتم .
امپراطور جهنم در سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در بخش سودای سیمرغ قرار نگرفت و شما فیلم را خارج کردید تا در فرصتی دیگر در بخش رقابتی جشنواره فیلم فجر دیده شود. چرا؟
فیلم کامل نبود، در واقع بیشتر راش بود و شخصا مخالف ارسال فیلم ناقص به جشنواره بودم. تهیه کننده و سرمایه گذاران که فارابی هم جزء آن بودند خواستار حضور فیلم به هرقیمت بودند و معامله کردند که پول در برابر رساندن فیلم به هرقیمت .
در فیلم سینمایی امپراطور جهنم سوژه ای ملتهب و حساس را انتخاب کردید!
به نظرم سوژه اگرحساس و ملتهب نباشد خیلی چیزها کم دارد و من حوصله کار تکراری را ندارم .
چه چیز شما را ترغیب به ساخت این فیلم کرد و پژوهش ها در این زمینه چقدر طول کشید؟
سوالات بزرگ ، کنجکاوی ، رفتن به اعماق موضوعات روز ، شناخت و درک آدم های موثر بر جهان باعث شد تا به فکر ساخت فیلم باشم .امپراطور جهنم از زمان نگارش تا تولید حدود چهارسال و شش ماه و در پنجاه و پنج جلسه فیلمبرداری طول کشید .
درباره مدت زمان طولانی که برای تولید این اثر صرف کردید و دچارچالش شدید بگویید؟
موضوع برای من و سرمایه گذار حساس بود. در مدت چهارسال و نیم و به طور متوالی هرسال یک شورا و تصمیم گیرنده را قانع می کردم ، برخی تغییر می کردند و دوباره از ابتدا به همراه آقای خزایی شروع به مباحثه می کردم .
شما فیلمسازی هستید که به معنی واقعی کلمه به رسالت واقعی خود در سینما که آشنایی مخاطبان با مفاهیم، دغدغه تان و حتی موضوعات روز دنیا با محوریت های جنگ، جهان اسلام،داعش،صهیونیست می پردازید. یکی از ویژگی های آثار شما جهان شمول بودن آن است. درباره شیوه فیلمسازی تان توضیح دهید؟
شخصا آثار مرتبط با کودکان را ترجیح می دهم و به لحاظ اعتبار جهانی هم پاسخ آن را گرفتم ، جوائز معتبری هم از جشنواره کودک حیدرآباد هند و اشلینگل آلمان ، رم ، خروس طلایی چین جشنواره کودک اصفهان ، همدان ، رشد و فجر دریافت کردم . هنوز هم چنان عاشق کار کودک هستم و کودکان نیز کارهای مرا دوست دارند . کشور و مردم را دوست دارم و نسبت به آن ها احساس مسئولیت می کنم ، از توهین به کشورم و مردمش عصبانی می شوم ، به خصوص هنگامی که می بینم پاسخی داده نمی شود . از بی غیرتی بدم می آید ، از بی اعتنایی مسئولین نسبت به اهانت به یک ملت و تمدن نفرت دارم ، از محافظه کاری برای گرین کارت و قدم زدن کنار مدیترانه ، از مدعیان در خلوت و پستوها حالم بد می شود ، از آدم هایی که اسلحه دارند و مقابل چشمشان به ناموس و خاکشان تجاوز می کنند حالم بد می شود . از کسانی که مدام پشت هم مخفی می شوند و می خواهند یکی دیگر را سپر بلا کنند تا مبادا خراش بردارند خوشم نمی آید، اما هیچ کدام از این ها نمی توانند من را منصرف کنند . من به اندازه خود جواب توهین های سعودی ها و جواب توهین های کمپانی های صهیونیستی هالیوود را می دهم . هرکسی می خواهد ناراحت شود ، تشویق یا تنبیه کند و برایم مهم نیست ، در واقع وقت فکر کردن به این تعارفات را ندارم. فقط به دفاع برحق و مقابله به مثل فکر می کنم . اگر توان داشتم پاسخ همه اهانت هایشان را به موقع و بسیار حرفه ای تر می دادم . سینما شهربازی پارک ، باغ وحش و گیم نیست. از نظر من سینما ابزار سرگرمی نیست و سرگرمی یکی از ابزارهای سینما است.از سرگرمی هم معانی و تعابیر متفاوتی استخراج شده است، مثلا کنجکاوی برای ایجاد یک محرک اجتماعی هنوز سرگرمی محسوب نمی شود. در کشور تنها تحریک غریزه سرگرمی گفته می شود و غریزه اصلی و پول ساز مانور بر روی موضوعات جنسی است. جالب است که تلویزیون هم به گونه ای مودبانه تر به همین سمت خیز برداشته است
چه شد محمد خزاعی به عنوان تهیه کننده انتخاب شد؟ تعاملتان در کار با او چگونه و چقدر با شما در این مسیر هم فکر بود؟
ایشان داستان را مطالعه کردند و همای تیزچنگال سعادت شانه های جناب خزایی را گرفت . ایشان داوطلب این کار شدند چون به دفاع فرهنگی از ایران و به مقابله به مثل در برابر دشمن اعتقاد دارند. پرچم سفید و بی طرفی علم نمی کنند که برای من یک دنیا ارزش داشت . تلاش می کردیم تا همدیگر را بفهمیم و آنچه برای فیلم مفید است را انجام دهیم .
فیلمبرداری فیلم در چه مناطقی صورت گرفت، به نظر می رسد کار در لوکیشن ها بسیار سخت بوده است!
فیلمبرداری برخی سکانس ها و فوتیج ها در گرجستان ، لبنان و ایران انجام پذیرفت . برخی از بک راندها و هنروران در همین کشورها گرفته شد . دکورهای حجیم فیزیکی در ایران ساخته شد و ساخت و ایجاد دراماتیک لوکیشنها توسط تیم یوژوال انجام گرفت .شاید حدود چهل درصد و حجم زیادی کروماکی داشتیم و برخی لوکیشن ها به صورت سه بعدی ساخته شد . جلوه ها و تکنیک هایی که در کشورمان تجربه نشده بود و معمولا دوستان با هزینه های چند میلیون دلاری توسط متخصصین غیر ایرانی انجام می دادند.
از حمایت چه ارگانهایی برای ساخت فیلم بهره بردید؟ آیا پیشنهادی در طی تولید فیلم داشتید که از آن بهره ببرید؟
در این چهارسال و نیم تلاش کردیم تا بنیاد روایت دست از نه گفتن بردارد. چهارسال طول کشید تا فارابی بگوید بروید و مشارکت بیاورید. تنها یک شخص به نام محمد رضا نقدی فرمانده بسیج وقت مثل یک مرد گفت بله و سپس آقای ایوبی به فارابی دستور داد یک چهارم یا یک پنجم برآورد را سرمایه گذاری کنند . تا آن جایی که میدانم تا همین ساعت آقای خزایی به همکاران مان بدهکارند. در طول فیلم از هرآن کس که احساس می کردم می تواند کمک کند مشورت گرفتم . برخی کمک موثر و آگاهانه داشتند و برخی در مسندهای مهم فرهنگی مسیرمان را منحرف و فیلم را متوقف می کردند .
درباره نقش سینما در تولیدات فیلم هایی این چنینی در جهت شناساندن گروه های تکفیری و مسایل منطقه ای بگویید؟
در سرمایه داری ناقص ، بی قانون و بی حساب کتاب و فاسد و متجاوز که حرف اول و آخر زن ، پول و مواد است ، انتظار تعهد از سینمای آن حماقت و ساده انگاری و مسابقه برای خالی کردن جیب مردم به هر قیمت است. اهل هیئت است اما پول کثیف را به خانه می برد ، اهل روشنفکری، شعار وطن و هخامنشیان سر می دهد اما پول کثیف می برد ، صحبت من درباره فیلم های مفرح و شاد نیست ، صحبت از سرگرمی های سبک و سخیف و به دور از شان یک تمدن چند هزارساله مزین به اسلام است . شخصا از سینمای چنین نظامی هیچ توقعی ندارم .
بازی درخشان علی نصیریان در شکارچی شنبه یکی از برگ های برنده فیلم شما بود. در امپراطور جهنم نیز ایشان را انتخاب کردید.درباره انتخاب و بازی او بگویید؟! فکر می کنید موفق به دریافت سیمرغ شوند؟
ابتدا من این نکته را عرض کنم که جناب استاد علی نصیریان یک فعال سیاسی نیست ایشان به عنوان یک بازیگر حرفه ای ابتدا به داستان و نقش فکر کرده و سپس به اصالت ، محتوی و حقانیت داستان فکرمی کند . او اهل شعارهای سیاسی ، خود نمایی و میتینگ سیاسی هنری هم نیستند. وقتی بر اساس اسناد و مدارک قانع شوند بدون هیچ فریاد طلبکارانه ای عمل می کنند. همان دستمزد عرف خودشان حتی گاهی بسیار کمتر، که در شکارچی شنبه تقریبا سی درصد دستمزد واقعی شان را دریافت نمودند . آقای نصیریان به لحاظ بازی و ایفای نقش سبک مخصوص خودشان را دارند که برای مردم باور پذیر، جذاب و گرم است ، جلوی دوربین دیگر اثری از نصیریان نمی بینید . کاراکتر داستان را حتی محکمتر و باورپذیرتر از فیلمنامه می بینید. بسیار کم حرف هستند، اهل زیاده گویی و خاطره نیستند، منظم و دارای حافظه ای فوق العاده هستند تقریبا هیچ زمان نشد که سرصحنه دیالوگ و یا شرح صحنه را فراموش کنند . انعطاف پذیری بسیار منطقی و خاضعانه ایشان برای هر کارگردانی آرامش را به همراه می آورد عاشق خانواده و مقید به رسیدگی بودند و این نکته برای جوانان تیم ما قابل تامل بود ، یکی از مهمترین سرگرمی تنهایی او مطالعه و بحث در باره کار بود . این مرد هشتادو سه ساله مقابل دوربین یکباره به جوانی پرانرژی بدل می گردید . علی نصیریان در حوزه هنر و فرهنگ حرفهای بسیاری دارد. هرچند خودشان در طول این سالها هیچ وقت کلامی درباره جوایز و تشویق برزبان نیاوردند اما امیدوارم در این جشنواره اتفاق خوبی برایشان رخ دهد .
به نظر می رسد امسال با فیلم های بیشتری با محوریت داعش و جنگ و تروریست ها مواجه ایم. نظرتان چیست؟
در بعد دیپلماسی فرهنگی به این عقب ماندگی و انفعال می گویند ، اما در ابعاد هنری و اخلاقی بستگی به رویکرد و نوع نگرش سازنده به این گونه موضوعات دارد .
رویکرد و مدیریت جشنواره فیلم فجر را تا کنون چگونه ارزیابی می کنید ؟
جشنواره فجر یک جزء‌ از کل است ، فاقد استقلال کامل از سیاست. تلاش می کند وابستگی به جناح حاکم را مخفی کند ، متاثر از حاشیه ، محافظه کار ، فقیر ، کافه تریا ، دورهمی ، در یک کلام جشنواره فجر وجهی از دولت وقت است . تنها تفاوتش درسلیقه دبیران در اجرا بوده ، برخی منظم تر و برخی کم تر است. برخی برای بالا بردن ارزش مالی جوائز خوب تلاش کردند و برخی به همان که می دادند بسنده کردند .
با حذف بخش فیلم اولی ها مخالفم چون تاثیر بودن و نبودن آن را در ارتقاء کیفیت آثار می دیدم و حتی روی آوردن فیلم اولی ها به جشنواره های غیر وطنی .
امسال هیچکدام از آثار سیاسی و ارزشی دیده نخواهند شد مگر ضد خود عمل کرده باشند ، ترکیب بر اساس سلیقه سیاسی وزارت امور خارجه چیده شده است. یکی دونفر هم بر اساس احتیاط و احتیاج نقش شارع السیاسه را بازی میکنند ، در این چند سال اخیر برای من ثابت شده عربده کشی های عربستان سعودی و شیوخ خلیج فارس این دولت را به لرزه در آورده و می خواهد دهان همه را ببندد . می خواستند با ما هم همین کار را کنند که زورشان نرسید و نخواهد رسید. اما چند روز بعد یک نمایش راه می اندازند و از آثار ارزشی به طور مخفیانه و تلفنی حمایت و عذر خواهی و همه تقصیر ها را بر گردن همکاران ما در داوری می اندازند . هیچ کدام از این موارد به دبیر ربط ندارد ، دبیر جشنواره تنها یک مجری است
تاریخ گفتگو: بهمن ۹۶