آیدا پناهنده را با آثار متعددی در زمینه فیلم های کوتاه ، مستند ، تلویزیونی می شناسیم که کسب این تجربیات کمکی برای او شد تا نخستین تجربه سینمایی خود را با نام ناهید به تهیه کنندگی بیژن امکانیان که کمتر در عرصه پشت صحنه او را دیده ایم مقابل دوربین ببرد. پناهنده به همراه ارسلان امیری که پیش از این نیز سابقه همکاری با یکدیگر داشته اند، فیلمنامه را به نگارش درآورده اند. ناهید روایتگر بیوه زن جوانی است که همراه پسرش زندگی می کند و با مشکلات مالی و اجتماعی دست و پنجه نرم می کند. او به دلیل اعتیاد، بیکاری همسرش از او جدا شده و برای به دست آوردن حضانت فرزندش طلاق توافقی را انتخاب نموده و در ازاء چشم پوشی از مهریه و به شرط آن که دیگر ازدواج نکند با فرزندش در یک آپارتمان کوچک زندگی می کند. فیلم در بخش اول به مراجعه شوهر سابق به منزل ناهید و بردن پسرش به بیرون و تمایلش به بازگشت به زندگی مشترک با ناهید و به خرده موضوعاتی مانند اعتیاد، قمار بازی، شرط بندی و حضور مردی که گویا صیغه ناهید است می پردازد.
در بخش دوم به تردیدهای کشدار ناهید که بر سر دو راهی انتخاب پسرش و مسعود مانده است پرداخته می شود. ناهید به خاطر نگه داشتن فرزندش با دست آسیب دیده به تایپ نویسی مشغول است و در پاسخ دادن به مردی که به او علاقه دارد مردد است . او سعی می کند با صیغه و تمدیدهای یک ماهه هم فرزندش را نگه دارد و هم مرد مورد علاقه اش را از دست ندهد. این چند پارگی و تزلزل در ناهید وجود دارد و با وجود آن که پناهنده درکی عمیق و مناسبی از درهم ریختگی زندگی زن مطلقه و مواجه اش با مشکلات را نمایش می دهد ،اما شخصیت ناهید در فیلم سردرگم است. اگر او می داند که پس از ازدواج دوباره قرار است آماده نبرد قضایی شود ، چرا باید به مسعود جواب مثبت دهد و یا راهی که به درستی آن شک داشته چرا باید برود و صیغه مردی شود. کارگردان می توانست نقطه عطف ها، گره افکنی های بیشتری برای ایجاد بحران و جذاب کردن اثر بیافریند. اما در فیلم فقط شاهد بحرانی هستیم که ناشی از شرایط و موقعیت بدی است که پسر ناهید درگیر آن بوده و پس از عقد موقت این تردید و سردرگمی های ناهید افزایش می یابد. ناهید روزها در خانه بزرگ و زیبای همسر جدید و موقتی خود و شبها در آپارتمان کوچکش است تا همسر سابقش شک نکند و پسرش را از او نگیرد. او توانایی پرداخت اجاره خانه را ندارد و با گرو گذاشتن حلقه و دستنبند امانتی و قول ازدواج با فامیل صاحب خانه سعی می کند وضعیت موجود را حفظ نماید. خیلی زود دست ناهید برای احمد(همسر سابقش) رو می شود و برادر او به بهانه از بین رفتن آبروی خانوادگی ناهید را مجبور به زندگی در یک اتاق منزل خود می کند. حتی مرد خوب داستان مسعود در مواقع بحرانی را هکار نشان نمی دهد و همه چیز را به گذر زمان می سپرد. بزرگترین شاخصه ناهید ریتم کند روایی و عدم گره افکنی های به موقع و داستان گویی کشدار است. مخاطب مدام در رفت و برگشت بین کاراکترهای فیلم و ماجراهای پیش آمده بین ناهید و دو شخصیت مرد است که همه اینها باعث می شود فیلم متوسطی شود. انتخاب بستر روایت داستان در شهرهای شمال ایران و لهجه بازیگران فیلم هر چند تاثیر خاصی در جریان قصه ندارد، اما می تواند نوعی امتیازی برای فیلم تلقی شود. پناهنده با بهره گیری از بازیگران توانا توانسته موفق عمل کند و بازیگران را در خدمت فیلم درآورد، ولی به نظر می رسد ساره بیات در نقش زنی مظلوم و سختی کشیده در سینما در حال تکرار شدن است و اگر او پیش از این در فیلم سینمایی فصل فراموشی زیبا و جدایی نادر از سیمین در نقشی مشابه ظاهر نشده بود شاید ناهید، فرصتی برای او بود تا بهتر دیده شود، با این حال او به خوبی از عهده نقش برآمده است. پژمان بازغی همانند همیشه ظاهر شده و به نظر می رسد نوید محمد زاده با وجود بازی متفاوتش در نقش فردی معتاد مناسب این نقش به عنوان همسر ساره بیات به لحاظ سن و سال نیست. اگرچه کار گردان در پایان به سوالات ایجاد شده برای مخاطب پاسخ روشنی نمی دهد، اما در انتهای فیلم تلاش کرده پایان را بسته ارائه دهد و ناهید را با کمک شوهر جدیدش از مشکلات عبور دهد. تصمیمی که مخاطب از ابتدا آن را پیش بینی می کرد، بسان رمانی که فقط در حین خواندن با فضا و شخصیت های داستان آشنا می شویم و گاهی پایانی روشن دارد. ناهید، می تواند ورود پناهنده را به جمع فیلمسازان اجتماعی نوید دهد و فارغ از ضعف های فیلمنامه تلنگری برایمان باشد که ایده هایی حول زنان مطلقه و طرد شده از اجتماع با حق انتخاب محدود در جامعه، می تواند دستمایه خوبی برای ساخت اثرهایی به مراتب بهتر تلقی شود.
بهمن ۹۴