سینما دچار سیاست زدگی شده است
سید امیر سیدزاده تهیه کننده گزیده کارسینما و تلویزیون که دغدغه ساخت فیلمنامه های متفاوت و به دور از کلیشه های تکراری را دارد، موفق شد مجوز اکران فیلم سینمایی مادر قلب اتمی به نویسندگی و کارگردانی علی احمدزاده راپس از دو سال توقیف کسب کند و به نمایش درآورد. مادر قلب اتمی را می توان اثری جسوانه و البته عجیب در سینمای ایران دانست، فیلمی سرشار از استعاره و مفاهیم عمیق ریز و درشت که در فضایی سورئال فارغ از ارائه زمان ومکان مشخص روایت می شود و با عدم پیروی از اصول کلاسیک قصه گویی، می تواند فرم جدیدی در سینمای ایران تلقی شود. سیدزاده سال گذشته و در سی وپنجمین جشنواره فیلم فجر دو فیلم سینمایی شماره ۱۷ سهیلا به نویسندگی و کارگردانی محمود غفاری در بخش سودای سیمرغ و فیلم سینمایی خاطرات پاییزی به کارگردانی علی فخر موسوی و تهیه کنندگی مشترک با ویکتور ویلهلم را در بخش هنر و تجربه به نمایش درآورد که البته فیلم سینمایی خاطرات پاییزی در جشنواره جهانی فیلم فجر نیز حضور داشت. با سید امیر سیدزاده به بهانه اکران فیلم مادر قلب اتمی گفتگو کرده ایم که در ادامه می خوانید.
چه ویژگی فیلمنامه نظرتان را جلب کرد تا مادر قلب اتمی را بسازید؟ آیا در طول کار با آقای احمدزاده در خصوص حذف یا اضافه کردن بخش هایی از فیلمنامه تعامل داشتید؟
در نگاه اول فیلمنامه را متفاوت و جسورانه دیدم و در طول کار پس از مشورت ها و گفتگوهاى طولانى و اصلاحاتی که در جهت بهتر شدن فیلمنامه نهایى داشتیم این فیلمنامه به عنوان نسخه فینال مورد توافق طرفین قرار گرفت
در ابتدا فکر می کردید علی احمدزاده که دومین تجربه سینمایی را در کارنامه دارد، بتواند از عهده فیلمی با این ساختار خاص بربیاید؟ تجربه کار با کارگردانان فیلم اولی و جوان چه ویژگی‌هایی دارد؟
به هر حال روش کارى من اعتماد به کارگردان فیلم اولى است، خصوصا وقتى فیلمنامه اى متفاوت از آنچه در سینماى معمول ما وجود دارد ارائه می دهند که نشان از توانایى آن ها براى برآمدن از پس کار دارد.کارگردان فیلم اولی ها معمولا براى ساخت فیلمشان انرژى و توانایى مضاعف دارند، چون می خواهند با نشان دادن قدرت کارگردانى خودشان و خلاقیتهاى جدیدى که شاید دیگران تا کنون نداشتند و یا اعمال نکردند ، فیلمى شایسته و جویاى نام بسازند و من هم به این روحیات احترام می گذارم و علاقه مند به کشف استعدادهاى جدید هستم، بنابراین با آن ها کار می کنم
با توجه به پرداخت لایه های زیرین فیلم به مسائل سیاسی و ادعای عده ای مبنی بر به استهزا گرفتن موضوع انرژی هسته ای در فیلم، آیا مادر قلب اتمی فیلمی جناحی سیاسی تلقی می شود؟
بستگى به این دارد که سیاست را چگونه تعریف کنیم. این فیلم به اتفاقى هم زمان با روى کار آمدن رئیس جمهورى در بیست و هفتمین سالگرد پیروزى انقلاب می پردازد که در شب اول واریز یارانه ها رخ می دهد . منظورکارگردان با دیالوگ هاى بازیگران وکدهایى درباره شخصیت ها در فیلم می تواند هم برداشت سیاسى باشد و هم نه. ولى در مجموع به موضوعات متفاوتى از قبیل اقتدار در تمدن ایرانیان مربوط به پیشینه تاریخى چند هزار ساله ، تمسخر دشمنان انقلاب در شبکه هاى ماهواره اى وحق مسلم در برخوردارى از داشتن انرژى هسته اى می پردازد .متاسفم براى کسانى که فیلم را درک نمی کنند و تفسیر به راى بر عکس می نمایند
مادر قلب اتمی فیلمی فاقد قصه گویی است که با فرم جدیدی در سینما روایت می شود .آیا نگران عدم ارتباط مردم با فیلم به دلیل همین مشخصه ها نبودید؟ آیا هدف ساخت فیلمی با مخاطبان خاص بود؟
از ابتدا می دانستم این فیلم به دلیل بیان موضوعات مهم در قالب سورئال، باید مخاطبان خاص خود را به خصوص دانشجویان و قشر دانشگاهى داشته باشد، ولى مخاطب عام هم می تواند با کمى دقت و فکر در مورد دیالوگ ها بسیاری از مسائل را متوجه شود
آیافکر می کنید سینمای ما دچار سیاست زدگی شده است؟
قطعا سینماى ما در چند سال گذشته و هم اکنون دچار یک سیاست زدگى شده است که هر گروه و جناحى با تفسیر به راى خودشان بهره بردارى لازم از این سیاست زدگى را می کنند
گفته می شود فیلم به بی ریشگی جوانان پرداخته است! نظرتان چیست؟ آیا می توان فیلم را نمایشگر دغدغه نسل جوان دانست؟
فیلم را می توان دغدغه هاى نسل جوان دانست ، اما این که به بى ریشگى جوانان پرداخته است به معنى عام قبول ندارم، بلکه معتقدم به بررسى علل بى ریشگى در نسل جوان پرداخته و نسخه پیشگیرى قبل از درمان را ارائه می کند
فیلم در مرز رئال و سوررئال حرکت می کند و اثری ساختارشکنانه به حساب می آید. آیا با ساخت این فیلم باید شاهد تولد سینمای جدید در جریان اصلی سینمای ایران باشیم؟
معتقدم این سبک فیلم تا کنون در سینماى ایران سابقه نداشته است و همه مجلات معتبر خارج از ایران و منتقدان مطرح جهانى هم به این امر اذعان دارند
به نظر شما علت مخالفت با اکران فیلم در این مدت چه بود و چرا در توقیف به سر می برد؟
فیلم از سال ۹۴پروانه نمایش داشت ولى یک مسئول خودسر با سوء استفاده از موقعیت شغلى و به دلیل خصومت شخصى با کارگردان بصورت غیر قانونى فیلم رو در محاق توقیف قرارداده بود. شاهد ادعاى من همین بس که فیلم اکنون با همان نسخه مورد موافقت شوراى پروانه نمایش در شهریور سال ٩۴که موجود نیز است به اکران درآمده و هیچ تغییرى در آن داده نشده است
چه دلیلی باعث شد تصمیم بگیرید اکنون بعد از ۲ سال با رایزنی می توان فیلم را اکران کرد؟
من از سال ٩۴که شوراى پروانه نمایش موافقت خود را با نمایش فیلم اعلام کرد پیگیر اکران فیلم بودم، اما همان مسئولى که خودش را مجتهد سینما مى دانست و امیدوارم روزى براى همیشه از سینما بیرونش کنند باعث عدم اکران فیلم با روابط غیر قانونى شده بود تا این که به دادسراى کارمندان دولت علیه این مسئول خودسر شکایت کردم و در نهایت موضوع با وساطت دکتر ایوبى معاون سینمایى وقت حل شد و ایشان دستور تحویل پروانه نمایش فیلم را دادند
چه جوایزی در جشنواره های خارجی برای این فیلم کسب کردید؟
فیلم در بیش از بیست جشنواره معتبر جهانى با شروع از جشنواره برلین حضور داشته و به دلیل تفاوتی که از لحاظ ساختارى داشت، لوح تقدیر دریافت نمود .
در حال حاضر چرا حوزه هنری فیلم را اکران نمی کند؟ با وجود چند بار نامه نوشتن شما به حوزه هنری آیا پاسخی دریافت کردید؟
حوزه هنرى قوانین و مقررات خاص خودش را براى اکران فیلم ها دارد و از قوانین وزارت ارشاد پیروى نمی کند، به همین دلیل هر فیلمى را اراده کند تحریم و هر فیلمى را بخواهد اکران می کند. هنوز مسئول سینمایى حوزه و رئیس حوزه هنرى به نامه هاى من جواب ندادند که همین امر خود دلیل محکمى بر تحریم فیلم از سوى این نهاد است
وضعیت فروش فیلم در روزهای اول بسیار عالی آغاز شد. در حال حاضر فروش به چه شکل است؟
پس از گذشت حدود ١٩روز از آغاز اکران که پنج روز آن نیز سینماها تعطیل بوده و در واقع پس از ١۴روز نمایش فیلم در آستانه ورود به باشگاه میلیاردى ها قرار دارد. البته حملات تروریستى تاثیر شدیدى در افت فروش همه فیلم هاى روى پرده از جمله این فیلم داشته است. به نظرم روزهاى آینده پیش بینى بهترى از نظر فروش خواهیم داشت چون تبلیغات تلویزیونى فیلم هم در جهت اطلاع مخاطبان از اکران این فیلم آغاز شده و تاثیر مثبتی در فروش خواهد گذاشت. شروع تعطیلات مدارس و پایان ماه مبارک رمضان هم عوامل دیگری در فروش بیشتر و بهتر فیلم ها خواهند بود
آیا از زمان اکران فیلم در ماه رمضان راضی هستید؟در این مدت تبلیغات چندانی هم از فیلم وجود نداشت!
قطعا از تبلیغات فیلم راضى نیستم ،چون تبلیغات تلویزیونى فیلم از امروز به صورت محدود آغاز شده و هیچ نهاد و ارگانى هم حتى در حد یک بیلبورد به فیلم کمکى نکرده است .تبلیغ در شبکه هاى ماهواره اى هم طبق قانون ممنوع است .به دلیل عجز از پرداخت هزینه هاى تبلیغاتى، توان تبلیغات گسترده از پخش کننده سلب و در نتیجه فیلم به گفته کارگردان به صورت یتیمانه اى اکران شده است. در این رابطه به پست اینستاگرامى خانم بهنوش بختیارى در تاریخ ٢٨خرداد مراجعه کنید که تسلیت تسلى بخش را به من بابت اکران یتیمانه فیلم گفته اند.
فیلم تا چه حد دچار ممیزی در طول ساخت و حتی در زمان اکران شد؟
فیلم در ابتدا دچار ۱۹دقیقه ممیزى شد که پس از حضور من و کارگردان در جلسات مشترک با نماینده شوراى پروانه نمایش این مدت زمان به شش دقیقه تقلیل یافت که با چهار دقیقه نریشن گذارى صداى محمدرضا گلزار و دو دقیقه حذفى مواجه شد
آیاانتخاب بازیگران براساس نگاه به گیشه صورت گرفت؟
بله از ابتدا به گیشه فکر کردیم. انتخاب بازیگرى کاملا تجارى در مقابل بازیگرى کاملا هنرى نیز از تفکرات کارگردان و مشورت با من صورت گرفته است که براى انتقال واقعى مقصود کارگردان می تواند کستینگ مهمى بوده باشد که در نهایت نظرنهایى کارگردان و همکارى من باعث انتخاب این بازیگران گردید
شما تهیه کننده گزیده کاری هستید. چه معیارهایی باعث می شود فیلمنامه ای را برای ساخت بپذیرید؟
هر فیلمنامه اى که حرف تازه اى براى فرار از سینماى تکرارى داشته باشد براى من جذاب خواهد بود ضمن این که خلاقیت هاى فراوان نسل جوان و فیلم اولى هم قابل تشویق است و نباید مغفول واقع شوند
قرار است برای تلویزیون سریالی با مشارکت لهستان و چک بسازید!؟
مشارکت خارج از کشور این سریال تامین شده است ولى در این مدت حتى موفق به ملاقات مسئولین تلویزیون نشده ام تا پروژه را برایشان توضیح دهم که این هم از نکات تاسف بار نداشتن دغدغه هاى فرهنگى مسئولین ماست
چرا از ساخت فیلم سینمایی روی خط صفر به کارگردانی مهرداد غفارزاده انصراف دادید؟
به دلیل نبود زمان کافى و عجله فرد مشارکت کننده براى زودتر کلید زدن آن فیلم و در اختیار نداشتن بودجه مصوب فارابى که بخشى از هزینه ها را تامین مى کرد از آن پروژه انصراف دادم
آیا می توان گفت فروش بالای یک فیلم نشانه موفقیت آن است؟
از لحاظ اقتصادى می تواند نشانه موفقیت باشد، اما از لحاظ رشد فکرى مخاطب و انتقال آموزه هاى اصیل فرهنگى باید مورد بررسى قرار گیرد. البته سلیقه مخاطب امروزى ما بیشتر ژانر طنز و کمدى را می پسندد و به محتوا و مفهوم توجه چندانی ندارد که توضیح آن در مجال این گفتگو نمی گنجد.
قرار است فیلم سینمایی شماره ۱۷ سهیلا چه زمانی اکران شود؟
ان شاءالله پس از ایام محرم و صفر فیلم سینمایی شماره ١٧سهیلا کار درخشان محمود غفارى که نخستین فیلم سینمایى ایشان است اکران شود.
تاریخ گفتگو: خرداد ۹۶